Chương 1:
Từ nhỏ, Khâu Ý đã có một mái tóc đẹp khiến người khác phải ghen tị.
Sợi tóc dày và đen bóng, mọc nhanh và thẳng, hai ba năm là có thể dài đến ngang eo, lượng tóc còn nhiều đến mức người lớn một tay không nắm hết được. Ở thị trấn nhỏ hẻo lánh vào những năm 80, lúc bấy giờ chỉ có vỏn vẹn hai con đường rưỡi, ai nhìn thấy cũng phải tấm tắc khen: “Chậc chậc, tóc con bé này đẹp thật đấy.”
Lúc đó Khâu Ý còn rất nhỏ, hiểu biết chưa nhiều, nhưng cô biết đó là một lời khen hay, là thứ quý giá và khó có được hơn cả kẹo táo mèo và kem que.
Vì vậy, Khâu Ý rất quý trọng mái tóc dài của mình.
Khi chơi trò gia đình với lũ trẻ hàng xóm, cô cũng thích nhất là khoác một chiếc khăn lụa rách lỗ lên tóc, giả vờ mình là công chúa tóc dài trong truyện cổ tích.
Đáng tiếc Khâu Ý không phải công chúa, nhà cô thậm chí nói là gia đình bình thường cũng còn miễn cưỡng, kinh tế luôn rất khó khăn.
Mẹ cô thường xuyên bệnh tật không thể dậy nổi, trong nhà lại có sáu cô con gái phải nuôi, bố cô một mình đi làm thuê cũng không được bao nhiêu thu nhập. Vô số những vết nứt vụn vặt trong cuộc sống, cùng với những mạng nhện xám xịt, chằng chịt khắp mọi ngóc ngách trong nhà. Ngôi nhà này giống như một chiếc bình nước cũ nát đáng thương, nhìn bề ngoài thì vẫn nguyên vẹn, nhưng nước vừa đổ vào là lập tức không biết rò rỉ đi đâu mất tăm mất tích.
Tình cảnh khó khăn buộc gia đình Khâu Ý phải nắm chặt từng đồng tiền có thể kiếm được, từng đồng từng cắc đều là tiền để sống.
Ngay cả tiền bán tóc của con gái cũng tuyệt đối không thể bỏ qua.
Trong ký ức tuổi thơ của Khâu Ý, luôn tồn tại một nhân vật rất đáng sợ.
Đó là ông lão gầy gò xuất hiện nửa năm một lần, cưỡi một chiếc xe ba bánh cũ nát, đi đi lại lại giữa những con hẻm chật hẹp, trên xe còn phát đi phát lại đoạn ghi âm: “Thu mua đồng nát sắt vụn, thu mua sách cũ báo cũ, thu mua chai lọ tóc.”
Khâu Ý bé nhỏ rất sợ cảnh tượng đó.
Trong ấn tượng của cô, ông lão luôn xuất hiện vào những buổi chiều tối âm u, ông ta đẩy cửa bước vào, lưng ngược sáng, cái bóng đen sì chắn ngang cửa, chỉ có chiếc kéo lớn trên tay là còn lấp lánh ánh sáng. Mấy cô bé lớn nhỏ co rúm lại trong góc tường, run rẩy nhẹ dưới ánh mắt của ông lão.
Không phải cô gái nào cũng được chọn, vì tóc mọc không nhanh lắm, phải đợi thêm một thời gian mới có thể dài ra.
Nhưng lần nào cũng sẽ có một hai cô gái được chọn.
Ông lão trực tiếp dùng tay nắm chặt mái tóc dài của cô gái, vơ thành một nắm, rồi xoay vài vòng, siết chặt đến mức da đầu cô gái đau điếng, loạng choạng ngã ra khỏi đám đông. Lúc đó, chiếc kéo lớn kề sát da đầu “cắt roạt cắt roạt”, mái tóc dài nuôi dưỡng bao lâu bị thu hoạch, trở thành một thi thể đẹp đẽ nhưng im lặng. Còn mái tóc ngắn còn lại thì lởm chởm như chó gặm, lộn xộn vểnh lên trên đỉnh đầu, chỗ này hói một mảng chỗ kia mọc một túm, như cánh đồng bị cày nát tan hoang.
Tóc của Khâu Ý bé nhỏ mọc nhanh nhất, điều này có nghĩa là cứ hơn một năm, hai năm cô lại phải chịu đựng một lần như vậy. Mỗi lần cắt tóc xong, cô đều đau khổ khóc òa lên, không muốn soi gương cũng không muốn ra ngoài gặp người.
Nhưng đi học lại không thể không đi, cô chắc chắn sẽ trở thành trò cười của bạn bè trong lớp trong một thời gian dài sắp tới.
Những lời trêu chọc vô tình hay hữu ý của bọn trẻ, đâm vào tim Khâu Ý bé nhỏ đau nhói. Cô vô cùng hy vọng ông lão có thể cắt tóc ít đi một chút, cắt gọn gàng hơn một chút, ít nhất đừng lởm chởm xấu xí như vậy.
Nhưng không được.
Ông lão chỉ quan tâm có thể cắt được bao nhiêu tóc từ đầu cô gái, nếu tóc cắt ra không đủ dài thì sẽ không bán được giá. Đối với gia đình khó khăn này mà nói thì đó là một tổn thất lớn, ngoài ra những yêu cầu khác đều phải gác lại. Dù Khâu Ý bé nhỏ có rơi bao nhiêu nước mắt, cái khổ phải chịu cũng không vơi đi một đồng nào.
Gia đình này còn phải chịu quá nhiều khổ sở khác, cái khổ nhỏ bé trong lòng đứa trẻ này, không ai có thể bận tâm.
Từ tiểu học đến trung học cơ sở, Khâu Ý luôn sống bằng cách bán tóc để phụ giúp gia đình. Từ những lần đầu tiên sợ hãi khóc lóc, đến sau này cũng như năm chị gái khác, không trốn tránh, đã quen dần.
Khâu Ý vốn nghĩ mình đã không còn để tâm nữa.
Cho đến nhiều năm sau, có lần cô cùng bạn bè xem TV, vô tình xem được bộ phim tài liệu về việc xén lông cừu trong trang trại.
Người công nhân trang trại tùy tiện lôi một con cừu từ đám cừu co rúm trong góc tường ra, ấn ngửa xuống đất, đẩy chiếc tông đơ lớn lên người con cừu, tấm lông dày cộp rơi xuống đất, để lộ một mảng lớn trần trụi trên bụng cừu.
Bạn bè xem rất say sưa, nhưng Khâu Ý lại vô thức quay đầu đi.
Lúc này, việc TV đang chiếu gì không còn quan trọng nữa.
Trong lòng Khâu Ý, chỉ có tiếng “cắt roạt cắt roạt” ấy, vẫn văng vẳng bên tai, sát da đầu.
