Tính cách cố chấp của Bác Năm một khi phát tác thì thật sự không dễ nói chuyện.
“Chế độ sản xuất khoán ?không được, không được, kiên quyết là không được!”
Bác Năm nghe tôi nói ra ý này, lập tức lắc lắc mái đầu hoa râm của bác giống như cái trống lắc vậy, sau một lúc, bác liền phê bình tôi.
“Tiểu Tuấn, cháu còn nhỏ mà sao lại nghĩ ra những chuyện kỳ lạ như thế này chứ?”
Tôi giả vờ như không hiểu: “Bác Năm, sao lại gọi là chuyện kỳ lạ chứ. Sản xuất khoán, ngay từ những năm 50 đã từng thực hiện qua rồi mà, thực tế đã chứng minh, đó chính là cách chứng minh đó ạ”
“Cháu hiểu cái gì?” Bác Năm không khách khí mà nói thẳng: “ Đây là làm ‘Công điểm thống soái’”, là thứ đã bị phê phán đấy, đã phạm phải sai lầm. Không được, tuyệt đối không thể làm theo.”
Suy nghĩ này của Bác Năm thật sự nằm ngoài dự tính của tôi. Muốn thay đổi triệt để cách nghĩ trong tư tưởng của một con người của đảng luôn tuân thủ những nguyên tắc như Bác Năm, thật sự không phải là chuyện dễ dàng gì.
“Bác Năm, kì thực trong cả nước đã có rất nhiều nơi đã thực hiện theo cách này rồi”.
Bác Năm nhìn tôi, cười nói: “ Tiểu Tuấn, cháu lừa Bác Năm đấy à. Cái thứ này, cả nước rất nhiều nơi đã thực hiện sao? Nếu như thật sự dám làm, sao không đọc được những thông tin liên quan chứ?”
Tôi liền nghẹn lời. Bác Năm nhất định ngày nào cũng đọc báo < Nhật Báo Tỉnh N>.
Không nên chỉ nhìn vào “Đại thảo luận đại tuyên truyền” được tiến hành vào năm ngoái, tỉnh N được xếp vào vị trí dẫn đầu toàn quốc, luận tớ “ Chế độ khoán.” vấn đề thực hiện như vậy, tỉnh N lại do dự lưỡng lự, buộc tay buộc chân, vẫn kiên trì quan sát động tĩnh.
Tôi nghĩ đi nghĩ lại, quyết định sẽ đổi cách thức để trao đổi vấn đề này với Bác Năm.
“Bác Năm, trước tiên đừng nói tới vấn đề có phạm sai lầm hay không. Chúng ta hãy xem xét vấn đề từ góc độ khách quan đi,chế độ khoán có phải thực sự có thể sẽ nâng cao hiệu quả và lợi ích sản xuất….Bác, bác là tiền bối, không thể nói những lời giả dối để lừa trẻ con chứ ạ!”
Bác Năm cười mắng ,nói: “ Cho Bác Năm nói thật nhé, sản xuất khoán. Thật sự cũng có một vài điểm tốt. Người này đều là chú ý tới bản thân mình, ruộng này phân rồi, đất, trâu ngựa, nông cụ đều đã phân rồi, cứ thế mà tự mình đi cấy cày một mẫu ba phần đất đó, cháu nói cái đó….cái hiệu quả và lợi ích sản xuất đó có thể nâng cao ư…”
“Thế không phải là được rồi sao. Sự việc có điểm tốt, tại sao lại không làm?”
“Từ từ, bác mới nói tới một khía cạnh, còn có một khía cạnh khác nữa đấy….đồ dùng và ruộng đất đều được phân tới từng cá nhân rồi, còn cần tới tập thể làm gì? Sau này lại cần tới sửa chữa đường, sửa công trình thủy lợi những công việc của công, ai sẽ là người tham gia làm cho cháu?”
Tôi lắc đầu nói: “ Cho tiền ạ, ai bỏ công sức thì người đấy có tiền công. Chỉ cần có tiền, còn sợ không có người làm sao?”
“Nói thì dễ, nhưng tiền ở đâu ra?”
“Nâng cao hiệu quả và lợi ích sản xuất, tự nhiên sẽ có tiền thôi.”
“Đó cũng là tiền của cá nhân, không phải tiền của nhà nước.”
Tôi thở dài, cảm thấy trình độ lý luận của mình thật sự còn quá kém. Ngay cả một ông già như Bác Năm chỉ có học qua 2 năm tại trường tư thục mà cũng không có cách nào thuyết phục.
“Bác Năm, vậy cháu hỏi bác, sản xuất tập thể đã làm mười mấy năm rồi, sao công quỹ vẫn nghèo nàn như vậy chứ?”
Vị tướng quân này thật lợi hại, Bác Năm ngẩn ra một hồi cũng không nói được câu nào.
“Nói tóm lại là việc đã mắc sai lầm không thể làm theo….”
Bác Năm càu nhàu nói.
“Bác Năm , cháu thấy, bác đúng là đáng sợ.”
Thuyết phục không bằng nói khích, tôi quyết định khích bác ta.
“Nói năng lung tung, bác đáng sợ gì chứ?”
“Bác chính là sợ sau khi làm sản xuất khoán, mọi người sẽ lần lượt ra đi, không còn ai chú ý tới chức bí thư chi bộ của bác nữa.”
Bác Năm lặng người, phẫn nộ nói: “Bọn họ dám! Chỉ cần ta còn sống một ngày, cả cái Liễu Gia Sơn này ai dám không nghe theo lời của ta chứ?”
“Vâng ạ, thế thì bác sợ cái gì chứ? Cho dù đến lúc nào, Bác Năm người lớn tuổi trong Liễu Gia Sơn này đều nói một lời không đổi.”. Tôi nhân cơ hội này mà nói thêm vào: “Cháu nói với bác Năm, bác hãy tiến hành sản xuất khoán. Cái này đi, bao nhiêu việc đại sự đợi bác đến giải quyết.
Bác Năm cười nói: “ Bác Năm của cháu là một nông dân nhà quê, không quản việc ruộng đất thì quản cái gì? Quản nhà máysao?”
“ Đúng, chính là quản lý nhà máyạ”
“ Cháu nói cái gì?”
Bác Năm kinh ngạc .
“ Cháu nói, bác nên đi quản lý công xưởng, không cần chỉ ở đây mà quản lý mấy cái mẫu ruộng này, đất về lâu dài thì không thể kiếm ra vàng được”
“Thằng nhóc này, bác làm sao mà lại quản lý nhà máychứ. Vấn đề là nhà máyở đâu? Mọc lên từ đất à?”
“Hì hì, chỉ cần bác từ mấy mẫu ruộng kia lôi ra là được, cháu sẽ xây cho bác một công xưởng.”
Tấn công bằng sức không được, tôi quyết định tiến công Bác Năm bằng những cám dỗ khác.
“Cái gì?”
Bác Năm đang định mắng tôi “Con cóc ngáp ngủ”,đứa cháu trai này, tuy tuổi còn nhỏ, nhưng không thể coi thường nó. Mỗi lần đưa ra những chủ ý cho mình, đều thành công. Lần này biết đâu lại là một điểm gì mơi. Nghĩ tới đây, Bác Năm liền mỉm cười.
“Tiểu Tuấn, cháu lại có ý kiến gì mới thế?”
“ Bác Năm, bác đồng ý với cháu nhé, trước tiên làm theo chế độ sản xuất khoán, cháu mới nói cho bác.”
Tôi chớp chớp mắt, chỉ nói nửa chừng tới đây.
“Thằng nhóc này, cháu đang ép buộc Bác Năm của cháu sao? Cái sản xuất khoán này với việc mở nhà máy có liên quan tới nhau sao?”
“Bác không làm ruộng đất đã phân nữa, một ngày từ sáng đến tối chỉ bận rộn chú ý tới việc làm và thu công, cháu mở một nhà máy, cũng không có ai quản lý. Nếu như giao cho người khác làm, cháu lại không yên tâm.”
Tôi dựa vào nhỏ bán nhỏ, dứt khoát quấy nhiễu bác.
“Được, chỉ cần cháu nói ra một nội dung, Bác Năm sẽ theo cháu.”
Bác Năm đã nói ra một lời kiên quyết.
Tôi vô cùng vui nhìn bác nói: “Bác Năm, câu nói này chính là bác nói ra, đại trượng phu không nói hai lời! Bác không được hối hận đâu đấy.”
Bác Năm nghiêm túc nói: “ Chỉ cần cháu nói có lý, ta tuyệt đối không hối hận.”
Haha , bác Năm lại trúng “ Mưu kế” của tôi rồi.
“Là như thế này ạ, Bác Năm, cháu nghĩ mở một nhà máy ở Liễu Gia Sơn, chuyên về máy sản xuất gạch”
“Cái gì? Chuyên môn về máy sản xuất gạch? Cái này cháu không phải tự mình cướp việc buôn bán của chính mình hay sao? Máy này nhiều rồi, chúng ta làm sao mà có thể tiếp tục bán được nữa?”
Bác Năm không hiểu, cho rằng tôi có vấn đề.
Tôi cười nói: “ Bác Năm, bác như thế này là không phóng khoáng rồi. Viên gạch hồng này, không phải rất đáng tiền ư. Phạm vi của xưởng này cũng chỉ thuộc trong phạm vi 30-50 mét vuông đất này thôi. Xa hơn nữa, chỉ phí vận chuyển coi như không tính nữa.”
Bác Năm tuy không có kiến thức kinh doanh hiện đại, nhưng đầu óc không ngốc , sau một hồi suy nghĩ ,liền nói: “ Là cái lý này”
“Hơn nữa, về độ bão hòa của thị trường này, trước mắt gạch của xưởng sản xuất gạch của chúng ta, chỉ một xưởng phát điện đã không cung ứng được. Bác thử nghĩ xem, những ngày này, những công xã gần đây, đến chỗ chúng ta mua gạch không hề ít?”
Bác Năm lại gật đầu.
Đại cách mạng kết thúc 3 năm rồi, cuộc sống của những người trong huyện Hướng Dương này cũng dần dần được nâng cao, những người có nhu cầu xây dựng nhà cửa cũng nhiều thêm.
“ Từ này về sau, những ngày của quần chúng nhân dân sẽ càng tốt hơn, các kiểu xây dựng sẽ ngày càng nhiều. Những nơi cần dùng tới gạch đương nhiên sẽ ngày càng nhiều. Còn về để họ mua máy làm gạch tù thị trường ngoài tỉnh, xa xôi vạn dặm, không bằng bây giờ chúng ta mua cho họ. Máy sản xuất gạch là nhiều, phí vận chuyển không đắt. Phí vận chuyển có thể giảm đi 1 dặm thì đã có thể tiết kiệm được một đồng tiền rồi.”
Bác Năm càng nghĩ càng thấy đúng, liền vỗ đùi nói: “Có lý có lý. Nhưng tiểuTuấn à, Xây dựng một xưởng không dễ đâu? Liễu Gia Sơn chúng ta đã không có tiền lại không có kỹ thuật.”
Nếu nói tới nguyên vật liệu để xây dựng xưởng, Liễu Gia Sơn thật sự không đủ điều kiện. Không có kinh phí, không có kỹ thuật, không có nhà xưởng, giao thông khó khăn, những nhân tố không thuận lợi đó đã chiếm gần hết 10 phần rồi. Nhưng Liễu Gia Sơn cũng có những điểm ưu thế, mà những nơi khác không có. Chính là ở đây có tôi người tuyệt đối đáng tin. Tôi tuy nhỏ tuổi, không phù hợp để xuất đầu lộ diện xây dựng công xưởng, nếu như đầu tư ở những nơi khác, giao cho nhưng người không quen biết đi phụ trách quản lý, thật sự không yên tâm.
“ Cái này bác không cần lo lắng, đã có cháu đây. Chẳng qua Bác Năm ạ, nói đến anh em cũng phải nợ nần rõ ràng, chúng ta cũng là bác cháu thân thiết, nhưng cũng cần phải nói cho rõ ràng.”
Bác Năm nghiêm túc nhìn tôi, gật đầu nói: “ Cái này thì đương nhiên, cháu có lời nào muốn nói, cứ nói đi, Bác Năm đang nghe đây.”
“Nhà xưởng của nhà máylà do đại đội tới xây dựng. Gạch hồng là của vốn có, không cần mua. Những thứ như xi-măng, vôi, gạch ngói,xà nhà.., cháu sẽ bỏ tiền mua, công sức xây dựng thì đại đội bỏ ra…”
Tôi bắt đầu lên kê hoạch cho công việc xây dựng công xưởng. Sự việc này, kì thật đã sớm có trong suy nghĩ của tôi rồi.
“Xà nhà gỗ không cần mua, trên núi chúng ta có”
Bác Năm nói.
Thế thì tốt, có thể tiết kiệm một khoản tiền. Máy tiện gia công cháu sẽ mua, sư phụ cũng do cháu đi mời, nhà máy sẽ giao cho bác quản lý, đăng ký cũng dùng danh nghĩa của xí nghiệp tập thể Liễu Gia Sơn. Còn về cổ phần như thế nào, phân chia như thế nào, Bác Năm bác là tiền bối, bác nói một câu là được.”
Bác Năm cười nói: “ Tiền do cháu bỏ ra, đại đội chỉ bỏ công sức, phân chia như thế nào, thì cứ để cháu nói đi.”
Tôi cũng không khách khí, nói: “ Thế thì 50-50, tập thể và cháu mỗi bên một nửa. Nhưng còn về những lợi nhuận sau này, thì trước tiên trả lại chi phí đầu tư của cháu, đợi sau khi trả xong thì sẽ chia lãi lời.”
“Cái này thì đương nhiên, còn gì nữa?”
“ Ngoài ra, còn về phương diện dùng người và sách lược kinh doanh, đều dựa vào ý kiến của cháu.”
Bác Năm suy nghĩ, nói: “Cái này cũng được. Dù sao thế giới bên ngoài, cháu biết nhiều hơn ta. Nhưng dùng người như thế nào, thì hãy nghe ta đi.Ở Liễu Gia Sơn này ,ai chịu khó, ai lười nhác, ai khéo léo, ai vụng về, ta vẫn rõ hơn cháu,”
Tôi cười: “ Vậy dùng người trong nội bộ cháu không can thiệp. Cái cháu nói tới là nhân viên tiêu thụ và nhân viên tài vụ cơ. Sắp xếp hai vị trí này, cần thông qua sự đồng ý của cháu.”
Bác Năm lãnh đạm nói: “Sao lại như thế, Bác Năm không đáng tin sao?”
Tôi cười nói: “ Bác Năm, không thể nói như thế được. Nếu như ngay cả Bác Năm mà không tin tưởng, cháu còn ngồi đây nói những lời này làm gì? Cái cháu nói là trong một chế độ, sau này Bác Năm về hưu rồi, giao cho người khác lên quản lý nhà máynày, chỉ cần chế độ đã được xếp đặt chắc chắn, cho dù là giao lại cho ai, vấn đề sẽ không lớn nữa.”
Bác Năm gật đầu : “ Có lý”
Nếu như giống như những gì tôi đã nói với Bác Năm, thì đây không phải là tính toán chi li, mà là một loại chế độ. Viện trợ không hoàn lại, có khi chưa hẳn có thể phát huy được tác dụng xúc tiến lớn nhất. Đưa cơ chế hợp lý này, có cổ phần cá nhân của tôi trong đó, thì có tác dụng khơi dậy được sự giám sát và khuyến khích. Hơn nữa tôi cũng không kẻ giàu có gì, tiền nhiều lại không có chỗ để, xây một ngân sách làm từ thiện mọi nơi. Những đồng tiền tôi khổ cực kiếm được, đương nhiên sinh ra lợi nhuận cũng hợp lý thôi.
Việc nhà hàng Nhân Dân, kích động tôi không nhỏ. Đừng xem Nghiêm Minh lớn tuổi hơn tôi, sau lưng lại có chỗ dựa là Nghiêm Ngọc Thành, nhưng một phân tiền khó có thể giết chết được anh hùng hảo hán. Chỉ có cái danh nha nội thì vẫn chưa được, còn phải biết sử dụng nó nữa, thêm nữa còn là thực lực của bản thân, có như vậy thì cái danh nha nội mới có tác dụng.
Cái gì gọi là thực lực? Một là quyền lực, hai là tiền, ba là con người, không thể thiếu một yếu tố nào cả.
Cùng với bác lên kế hoạch rõ ràng cho công việc xây dựng công xưởng, tôi rời khỏi Liễu Gia Sơn đến công xã Hồng Kỳ tìm đến người chú là cán sự đảm nhiệm công tác tuyên truyền, nói với chú ấy những suy nghĩ của cha. Chú hiểu ngay vấn đề, lập tức liền đi khuyến khích tuyên truyền tại những đại đội khác, đương nhiên là để cấp dưới đi làm. Chú bây giờ hơn hẳn ngày xưa, là thân phận của cán bộ chính thức của nhà nước, mọi người lại đều biết chú là em của Liễu chủ nhiệm, những lời chú ấy nói có thể sẽ có ý của Liễu chủ nhiệm ở trong đó. Những lời cổ động này nhất định sẽ đạt hiệu quả. Không lâu sau, phong trào sản xuất khoán, có thể nhanh chóng lan tràn ra khắp nơi trong khu vực huyện Hướng Dương này. Làm tốt kế hoạch này, cải cách mở của của nông thôn huyện Hướng Dương mới coi như là chính thức mở màn.
Còn về nhân viên kỹ thuật và máy công cụ tất cả những thứ cần thiết để xây dựng công xưởng, tôi sớm đã nhắm Trương Lực rồi. Lần này cùng với Giang Hữu Tín đem theo quà to quà nhỏ đến nhà thăm hỏi ông ta. Nghe tôi đề xuất mỗi tháng 300 đồng tiền lương, Trương Lực mắt sáng lên, vô cùng động lòng. Nhưng vẫn hơi nối tiếng chiếc bát vàng tại vị trí phó xưởng sản xuất xưởng nông khí. Khi đó vẫn có cách nói “Dừng lương lưu chức”
Cách suy nghĩ này của ông ta ,tôi sớm đã đoán trúng.
Tôi nói với ông ta, không nhất thiết ông ta ngày ngày đều phải làm việc tại Liễu Gia Sơn, thời gian tổ nhà máy xây dựng, ông ta có thể xin nghỉ 1-2 tháng đến giúp đỡ. Dù sao xưởng sản xuất nông khí căn bản đang trong tình trạng bán đình sản xuất, xin nghỉ không khó. Như là những việc như mua sắm, lắp đặt, vận hành thử máy móc, đều cần ông ta đích thân đến làm, sau đó bồi dưỡng công nhân sử dụng thành thạo, tuyển dụng kỹ sư, cũng không thể không có ông ta.
Con người Trương Lực này liền đồng ý, sau đó bắt đầu tính toán giá thành. Trước mắt trong sổ tiết kiệm của tôi có 4 ngàn đồng, máy móc mua mới hoàn toàn, tất cả không cần xem. Trương Lực liền đề xuất đến chợ mua đồ cũ, huyện Hướng Dương có rất nhiều xưởng xưởng chế tạo vũ khí nằm ở những góc núi vắng vẻ, đều là những nơi ông ta quen biết, mua vài chiếc máy công cụ cũ không thành vấn đề. Thông qua tính toán, thêm vào nhưng chi phí phía Bác Năm, thì 4 ngàn đồng căn bản đủ dùng.
Tôi thở một hơi dài. Như vậy không sợ khó xử, đợi đến cuối tháng, xưởng phát điện kết toán sổ sách, tiền dùng không cần lo lắng nữa.
Trương Lực cũng đã từng đưa ra ý kiến thăm dò hợp tác cùng với xưởng sản xuất nông khí, tôi chỉ cười, không đáp lại. Nhà xưởng của xưởng sản xuất nông khí, máy công cụ, kỹ sư vân vân đều là vốn có, có thể giảm bớt được rất nhiều việc. Nhưng một xưởng sản xuất của nhà nước lại hợp tác với tư nhân, không hợp với quy tắc. Trước mắt có thể giảm được một số việc nhưng những phiền phức sau này cũng không ít. Trong ký ức của tôi, đại ông chủ bên ngoài có rất nhiều ánh hào quang, nhưng chỉ vì không giải quyết ổn thỏa công việc liên quan tới tranh chấp quyền tài sản, bị cướp đi tất cả. Kiện cáo tới tòa án nhân dân tối cao, trước khi tôi vượt qua thì vẫn chưa có kết quả. Nghĩ lại thật sự quá đáng sợ.
