Chương 11: Một đồng tiền cũng không có
"Nương, ngài tỉnh rồi ạ? Có phải hay không đói bụng? Buổi trưa, Hoa thẩm tử có đưa tới hai quả trứng gà, con dâu xin phép nấu cho ngài bồi bổ."
Đỗ thị vừa nói, vừa mở bát ra, bên trong là bát canh trứng gà vàng óng, hẳn là có cho thêm mỡ heo, thơm nức mũi.
Bạch Vân Khê khẽ động đậy mũi, nhớ lại giữa trưa chỉ được một chén cháo loãng, đã sớm đói meo cả bụng, "Ừm, lão nhị với mấy đứa nó đã về chưa?"
"Nương, nhị đệ dẫn theo tứ đệ, ngũ đệ vẫn luôn ở ngoài đầu thôn sửa lại mấy cái túp lều ạ. Lúc nãy tứ đệ có về nhà một chuyến, nói mấy cái túp lều ngoài đầu thôn cũ kỹ quá, lại ít được tu sửa, có chỗ sụp đổ, có chỗ thì dột mái, sửa chữa cũng tốn nhiều công sức lắm ạ."
Đỗ thị vừa nói, một bên để ý sắc mặt bà bà, tiếc là bà bà vẫn giữ vẻ mặt mộc mộc, không thể nhìn ra chút gì.
"Cũng không biết bà bà còn giữ tiền riêng không nhỉ? Nếu như có thể lấy ra một ít, thuê tạm một gian nhà ở trong thôn thì tốt, dù sao cũng hơn ở mấy cái túp lều trống trải lộng gió kia."
Bạch Vân Khê miệng nhỏ húp canh trứng gà, nghe thấu được tiếng lòng của Đỗ thị, khóe miệng bà hơi giật giật.
Nguyên chủ trong tay đúng là chẳng còn một đồng nào. Toàn bộ tiền bạc đều đã dốc ra để chữa bệnh cho lão cử nhân. Đến khi làm tang sự thì đã cạn kiệt, phải nhờ lý chính đứng ra giúp thu lại chút ít tiền nợ học của đám học trò, gom góp lại mới tạm đủ lo liệu.
Ở Tống quốc, tư thục thường thu "bộc tu", tuân theo sáu lễ, bao gồm rau cần, hạt sen, đậu đỏ, quả táo, long nhãn và thịt khô, mỗi thứ đều mang một ý nghĩa riêng:
* Rau cần ngụ ý sự nghiệp tinh thông, siêng năng cần mẫn.
* Hạt sen ngụ ý sự khổ tâm dạy dỗ của thầy.
* Đậu đỏ ngụ ý vận may cao chiếu, gặp nhiều điều lành.
* Quả táo ngụ ý sớm ngày đỗ đạt cao.
* Long nhãn ngụ ý công đức viên mãn, mọi sự thành tựu.
* Thịt khô tỏ lòng thành kính của đệ tử đối với thầy.
Ngoài sáu lễ này ra, mỗi học kỳ, học trò phải nộp thêm hai đấu gạo, ngoài ra thì không thu thêm gì khác.
So với học phí của các tư thục ở huyện thành, lão cử nhân quả thật là người có tấm lòng. Ấy vậy mà vẫn có những gia đình không đủ tiền nộp bộc tu.
Với những gia đình nghèo khó nhưng vẫn mong muốn cho con cái được đi học, lão cử nhân không hề gây khó dễ, đều cho ghi nợ trước, đợi khi nào có điều kiện thì trả cũng được.
Có những nhà nợ học phí một, hai năm là chuyện thường.
Lão cử nhân không hề thúc giục, mà luôn tâm niệm lời thánh nhân dạy, thực hiện lý tưởng "hữu giáo vô loại", không có tiền thì cứ thiếu, khi nào có thì trả.
Vì chuyện này, nguyên chủ đã không ít lần phàn nàn, nói có những người cố tình nợ dai. Mỗi lần như vậy, lão cử nhân chỉ cười xòa, bảo nàng chớ nên lấy bụng ta suy bụng người.
Lão cử nhân sống ở Liễu Thụ Loan, nhờ thân phận cử nhân mà theo luật pháp Tống quốc, không những được miễn lao dịch cho gia đình, mà còn được miễn thuế cho hai trăm mẫu ruộng. Cũng chính vì thế mà phần lớn ruộng đất của Bạch thị nhất tộc đều đứng tên lão cử nhân.
Giờ người đã mất, danh hiệu cử nhân cũng không còn, Bạch thị tộc nhân vừa tiếc của vừa phải lo đóng thuế ruộng, thật sự thương xót cho lão cử nhân thì chẳng có mấy ai.
Đỗ thị thấy bà bà không nói lời nào, trong lòng không khỏi thấp thỏm lo âu.
"Con ra ngoài đi, gọi Nha Nha vào đây cho ta." Con bé từ lúc nãy đã chạy ra ngoài rồi, từ lúc con bước vào đến giờ, nó có theo vào đâu.
"Dạ vâng."
Đỗ thị thoáng sững sờ một chút, rồi xoay người đi ra. Dù không biết bà bà gọi con bé vào làm gì, nàng cũng chẳng dám hỏi nhiều.
Một lát sau, một bóng dáng nhỏ nhắn rụt rè bước tới, ngước mắt liếc nhìn bà một cái, rồi vội cúi gằm mặt xuống, mân mê vạt áo.
Bạch Vân Khê thấy vẻ sợ sệt của con bé, đành bất lực lắc đầu.
"Nha Nha, lại đây, ăn canh trứng gà nào." Bà cố ý chừa lại một nửa, chính là để dành cho con bé.
Nghe thấy có canh trứng gà, Nha Nha lập tức ngẩng đầu lên, nhìn bát canh vàng óng ánh, khẽ liếm môi, rồi lại sợ sệt lắc đầu.
"Nha Nha không đói bụng, nãi nãi bị chảy máu đầu, phải ăn để bồi bổ." Lúc nãy Hoa nãi nãi đến, cũng đã nói như vậy.
