Đêm trước ngủ không ngon rồi đêm sau lại ngây người ở miếu hoang, mắt thường cũng thấy Minh Đàn tiều tụy đi nhiều. Nhưng nàng không kêu mệt, nghỉ ngơi hai canh giờ, sáng sớm hôm sau lại đi theo Giang Tự ra làng chài ven biển hỏi thăm tình hình sóng gió trên biển mấy năm gần đây ở Đồng Cảng.
Lúc trước Minh Đàn đã phân tích qua khó khăn khi mở cảng ở Đồng Cảng, cũng gần đúng, đơn giản là Đồng Cảng quá nghèo, các loại cơ sở vật chất điều kiện đều không có hoặc thiếu thốn, hơn nữa thời tiết trên biển không ngừng thay đổi, nguy hiểm khó lường.
Thật ra cái trước thì chỉ cần triều đình đồng ý chi tiền, thúc đẩy mạnh mẽ thì để thay đổi bộ mặt nơi rừng sâu nước thẳm cũng không phải là việc khó, cái sau mới là điểm mấu chốt khiến Đồng Cảng không thể trở thành Linh Châu tiếp theo.
Nói thế nào nhỉ, chỗ Đồng Cảng này thực sự rất nghèo, từ trong ra ngoài, từ thôn đến trấn, nghèo đến nỗi ai cũng như ai không khác nhau.
Làng chài ven biển cực kỳ xập xệ hỗn loạn, nước biển tanh mặn, không có chỗ nào che nắng, Minh Đàn che khăn che mặt mà còn cảm thấy mặt mình bị nắng chiếu đến nóng rát phát đau.
Trước kia Giang Tự đã kiểm tra lịch sử của Đồng Cảng, tuy Đồng Cảng vẫn luôn không giàu có lắm nhưng hai triều đại trước cũng không đến nỗi kém như thế này.
Đồng Cảng biến thành dáng vẻ như bây giờ là do trong thời của Thái Tông đê chắn sóng của Đồng Cảng nhiều năm không được tu sửa, thủy triều dâng lên làm vỡ đê.
Sóng đánh vỡ đê là việc lớn, nhưng chỉ là việc lớn với nơi nào sản xuất muối mà thôi, Đồng Cảng là địa phương nhỏ, vỡ đê thì vỡ thôi, quan viên bên trên không coi trọng, cứ thế báo cáo lên theo lệ rồi sau đó cấp dưới cũng không có ai theo dõi tiếp việc này.
Sau khi vỡ đê, mưa to, thủy triều dâng cao, nước biển tràn vào, đồng ruộng quanh đây ban đầu phì nhiêu bị nước biển xâm lấn, khiến đất trở nên cứng rắn trắng xóa, không thể tiếp tục trồng trọt được nữa, kéo theo đó đương nhiên là nạn đói trên diện rộng.
Nạn đói trong năm Thái Tông đó ép người trẻ ở Đồng Cảng buộc phải rời bỏ quê hương đến nơi khác kiếm sống, chỉ còn lại mấy người già và người không có năng lực làm việc, Đồng Cảng càng ngày càng suy bại với tốc độ nhanh chóng.
Cho đến tận ngày nay, đê biển ở Đồng Cảng cũng chưa được tu bổ, cách mấy năm lại vỡ một lần, nước biển xâm thực. Quan viên Toàn Châu chưa từng chú ý tới Đồng Cảng, chỉ cảm thấy đây là vùng khỉ ho cò gáy, đường cũng chẳng cần sửa.
Đủ loại lý do, cũng dễ hiểu vì sao nghèo đói nơi đây khó mà biến mất được.
Giang Tự và Minh Đàn hỏi thăm mấy nhà liên tiếp ở làng chài, nhắc tới chuyện đi biền thì họ đều liên tục lắc đầu, nói thẳng trên biển sóng to gió lớn, đi là chịu chết.
Có thôn dân nhiệt tình còn kể cho họ nghe vô cùng nhiều ví dụ đi biển trong quá khứ.
Nào là trong thôn có đàn ông nhà nào ấy muốn ra biển kiếm tiền, đi là đi luôn mấy năm không về, không có tin tức, hai năm trước vợ không đợi nổi, tái giá đến thôn bên sinh ra một thằng nhóc mập mạp. Rồi một ngày thủy triều đẩy vào bờ xác một con thuyền, người vợ ấy nhận ra đồ đạc trên thuyền là của chồng cũ còn khóc lóc thảm thiết một hồi.
Chuyện ra biển gặp nạn thế này ngày xưa nhiều không đếm xuể, hiện giờ ít lắm rồi, những người nào muốn đi biển kiếm sống đều tìm mọi cách đến Linh Châu, ở lại đây toàn là mấy người già, phụ nữ, trẻ em và người lười biếng, đánh cá đi săn, miễn có cái ăn là được.
Những việc này ở chỗ Lưu tẩu nhà thợ săn cũng nói qua rồi, Minh Đàn kiên nhẫn lại hỏi lại cụ thể tình hình gió bão trên biển.
Nhưng vừa hỏi đến chuyện này, các thôn dân cũng không nói được rõ ràng, nhiều người nói khi sấm sét ầm ầm sóng lớn thủy triều cuồn cuộn thì thuyền đánh cá lập tức sẽ bị đánh cho nghiêng ngả rất đáng sợ.
Minh Đàn không biết nghĩ đến cái gì, bèn đổi cách hỏi: “Đại nương, nhà bà ở đây bao lâu rồi?”
Ở đây bao lâu rồi?
Đại nương cẩn thận nghĩ lại, vội nói: “Nhà mẹ đẻ tôi ở thôn cách vách, nhà chồng tôi ở đây, phần mộ tổ tiên hai nhà đều ở trên núi, nhà tôi đã ở đây nhiều đời rồi!”
Minh Đàn nghe vậy gật đầu suy tư.
Đợi người phụ nữ kia rời đi, hai người tiếp tục tới chỗ đá ngầm ven thôn.
Minh Đàn vừa đi vừa phân tích nói: “Tuy rằng bọn họ đều nói trên biển sóng to gió lớn, cách mấy năm còn có nước biển xâm thực, nhưng ở chỗ này mấy đời rồi thì chắc gió bão cũng không đáng sợ như lời bọn họ nói.
“Chẳng phải cảng Linh Châu cũng có sóng to gió lớn sao, Dụ đại nhân còn kêu than với chàng việc này, nhưng thiếp ở Linh Châu nghe phu nhân Tri phủ nói, hình như chỉ cần đội tàu giàu kinh nghiệm là có thể quan trắc chuẩn xác thời tiết trên biển, với cả khi đóng thuyền thì cẩn thận tỉ mỉ một chút, đến lúc đi biển cũng không khó.”
Giang Tự đáp “Ừ”, khoanh tay đứng trước đá ngầm trông về phía xa nói: “Chuyện nước biển xâm lấn là do vỡ đê, vùng duyên hải hay bị thiên tai như vậy, cảng Linh Châu nếu không có đê đập kiên cố thì cũng giống thế này thôi, chỉ cần không phải là sóng thần là được.”
“Sóng thần?”
Giang Tự giải thích: “Thiên tai sóng thần thì không có cách nào con người chống chọi được, trong sách sử có ghi lại, sóng thần phát sinh do động đất, nếu nơi này có khả năng gặp thảm họa sóng thần thì bất kể thế nào cũng không thể mở cảng được.”
Trước đây Minh Đàn chưa bao giờ nghe đến chuyện sóng thần, nhưng nghe nghe thì đoán là cũng giống lũ lớn trên biển đúng không? Nàng gật đầu, cái hiểu cái không.
“Thật ra trước khi xác định là Đồng Cảng, ta cũng suy tính đến những thành trấn ven biển khác, trong đó không ít nơi có vị trí địa lý tốt hơn Đồng Cảng nhiều, nhưng xem qua lịch sử địa phương đó thì đã có nhiều lần gặp động đất. Nhìn lại lịch sử đó, nơi có động đất sẽ không chỉ có một lần, xem xét lâu dài thì đều không nên mở cảng. Đồng Cảng thì không có chuyện như vậy từ trước tới nay, giờ đến tận nơi xem cũng không thấy có gì khác biệt.”
Sóng biển xa xa xanh thăm thẳm, ở gần bờ thì bẩn, còn có cá chết ngửa bụng trắng hếu lẫn vào thủy triều tanh mặn tỏa ra mùi hôi thối. Trời vẫn còn sáng nhưng trên mặt biển xanh đen vô tận kia, trời cao cũng nhiễm màu thẫm như đang tích tụ gì đó, cố gắng đè ép những thứ ấy xuống.
Thấy Minh Đàn mãi không lên tiếng, Giang Tự quay đầu nhìn nàng lại phát hiện nàng cũng đang nhìn mình.
“Nàng nhìn cái gì?”
Minh Đàn bình tĩnh nhìn chằm chằm hắn, khuôn mặt nhỏ căng thẳng, bỗng nhiên nghiêm túc nói: “Thiếp phát hiện ra một việc.”
“Cái gì?”
“Phu quân chàng khi nãy không tự xưng là “bổn vương”.”
“……”
“Phu quân không tự xưng là “bổn vương”, đột nhiên trở nên hiền từ dễ gần hơn nhiều đó.” Vẻ nghiêm túc trên mặt Minh Đàn đột nhiên được thay thế bằng vẻ đùa giỡn. Nàng học Giang Tự, chắp tay sau lưng, bước chân nhẹ nhàng tiến lên, cố ý ôm chặt cánh tay hắn.
“Bổn vương còn trẻ, cần gì hiền từ dễ gần?”
“Phu quân còn trẻ sao? Để thiếp tính xem, phu quân lớn hơn thiếp một hai ba bốn năm…” Minh Đàn đếm đếm đầu ngón tay.
Giang Tự không nhịn được nhìn nàng: “Nàng chê bổn vương già?”
“Thiếp có nói thế đâu, phu quân là Vương gia nhưng cũng không thể nói oan cho người khác chứ. Hơn nữa thiếp nào dám chê, mọi người đều nói thiếp gả cho Định Bắc vương điện hạ là trèo cao đó, kể cả có tí ti gì không thoải mái thì đương nhiên cũng phải giấu sâu tận đáy lòng.”
“Bổn vương đúng là chiều nàng quá rồi.”
Hắn cụp mắt, nhéo nhéo gáy Minh Đàn.
“Đừng nhéo, nhột lắm!” Minh Đàn vừa cười vừa trốn.
Nhưng tay Giang Tự dễ dàng với theo, cũng không vì nàng xin lỗi xin tha mà ngừng véo, cho đến khi nàng cười ra nước mắt mới hài lòng dừng lại.
Hai người ở làng chài đến tận trưa, vốn tính quay lại trấn trên tìm chút thức ăn cho no bụng, nhưng Minh Đàn cực kỳ khát, Giang Tự thấy thế bèn kéo nàng đi tìm bừa một nhà nào đó xin chén nước.
Người làng chài đa số chân chất thật thà, xin chén nước thôi mà, đại nương mở cửa không nghĩ nhiều đã đồng ý luôn, còn nhiệt tình mời hai người vào nhà nghỉ chân: “Hai vị tới đây làm gì, buổi trưa nắng độc chắc phơi nắng đến mệt lả rồi chứ? Mau vào đây ngồi.”
Minh Đàn đúng là bị phơi nắng đến nỗi hơi say, chân cũng tê rần, nghĩ rằng nghỉ ngơi qua nửa khắc rồi hỏi thăm tình hình cũng không tồi, vì thế bèn đi vào nhà cùng Giang Tự.
Ai ngờ mới vào phòng, đại nương vừa nãy còn nhiệt tình thân thiện với hai người đã quay ra quát người trong nhà: “Quỳ cũng không tử tế! Ta thấy thằng nhóc nhà ngươi thèm đòn lắm rồi hả?”
Minh Đàn bị giọng quát to bất thình lình dọa sợ tới mức đơ cả người, tim đập hụt một nhịp
Lúc này đại nương mới nhớ ra sau mình còn có hai vị khách, lại lập tức xoay người cười cười xin lỗi: “Ngại quá, để cho hai vị chê cười rồi, trẻ con trong nhà không nghe lời, hai vị ngồi đi, cứ ngồi tự nhiên, tôi đi lấy chén nước mời hai vị.”
Minh Đàn gật đầu, lòng còn sợ hãi ngồi cùng Giang Tự trên nửa cái giường đất.
Nàng đánh giá gian nhà ở này.
Nếu nói nhà thợ săn chân núi là hơi nghèo thì nơi này của bọn họ đúng là chỉ có bốn bức tường. Thực ra mà nói thì cũng chỉ có ba bức tường thôi, vách tường phía tây đã sụp rồi, chỉ dùng một tấm vải dầu chắp vá bịt lại.
Trong góc nhà phía đông có một đứa trẻ gầy xác xơ đang quỳ, chắc là chính là con trẻ không nghe lời trong miệng đại nương kia.
“Đây, nước đây.”
Minh Đàn vươn tay tiếp nhận, vội nói cảm ơn: “Đa tạ đại nương.”
Nàng khát đến nỗi không rảnh lo chén này sứt sẹo thế nào, nhưng vừa uống được nửa ngụm, đại nương kia lại quay đầu mắng oang oang: “Tên chết tiệt kia lại đi nhà thổ trong trấn hả?! Một đêm không về, giỏi lắm! Có bản lĩnh thì chết luôn ở đó đi đừng bao giờ về nhà nữa!”
Minh Đàn suýt nữa sặc chết.
Nàng vuốt ngực, gắng uống nốt nửa ngụm nước, yên lặng kéo kéo tay áo Giang Tự, muốn rời đi.
Nhưng bỗng nhiên lại nghe đại nương kia lại hùng hùng hổ hổ quát một người vừa mới vào nhà đã sụp xuống như một đám bùn lười biếng: “Con mình còn phải cho đi ăn xin, ngươi còn có mặt mũi nào mà đi nhà thổ, ngươi nói người có phải là người nữa không!”
Cho đi ăn xin?
Theo bản năng Minh Đàn liếc nhìn đứa trẻ đang co rúm lại trên mặt đất.
Lúc nãy thằng nhóc quay lưng về phía bọn họ, nàng cũng không nhìn rõ, giờ quay đầu lại nàng lại nhận ra, đứa trẻ này chính là một trong mấy đứa đến miếu hoang tối qua.
Nó cũng đang liếc trộm bọn họ, nhìn vẻ mặt nó thì chắc là nhận ra hai người, hơi sợ bọn họ tới tìm nhà nó gây khó dễ vì chuyện hôm qua.
Trong lòng Minh Đàn hơi khó chịu.
Nàng vẫn luôn nghĩ, nhà nào mới có thể nhẫn tâm đưa con mình đi học làm ăn mày lừa gạt người khác? Hẳn là máu lạnh vô tình, ích kỷ? Nhưng đại nương này còn có thể nhiệt tình tiếp đãi người xa lạ, hiển nhiên không phải người không tốt.
Ra khỏi nhà người phụ nữ đó, bỗng nhiên Minh Đàn phiền muộn hỏi: “Phu quân, thời gian trôi qua, Đồng Cảng sẽ không còn nghèo khổ nữa, bọn họ thực sự sẽ có cuộc sống tốt hơn đúng không?”
Giang Tự khựng lại, thực ra theo hắn thấy thì cũng không hẳn sẽ như vậy. Chuyện đáng sợ chưa bao giờ là nghèo khổ, mà là sự thỏa hiệp với tình trạng hiện tại đã khắc vào trong xương cốt, nhưng thấy nàng buồn bã mất mát, hắn vẫn đáp lời: “Sẽ như vậy.”
Trong lòng Minh Đàn đã có đáp án, nàng đuổi theo bước chân Giang Tự, vừa đi lên trước vừa nói: “Sau một thời gian nữa ở đây mở cảng, trấn trên dần dần sung túc lên sẽ có người có học thức tới đây mở trường học, đến lúc đó những đứa trẻ này sẽ có thể hiểu lý lẽ có kiến thức, sau khi lớn lên hoặc là ở lại đây xây dựng địa phương, hoặc là ra ngoài lấy thêm hiểu biết về thế giới rộng lớn hơn, tóm lại, nhất định sẽ càng ngày càng tốt.”
Giang Tự hơi giật mình.
Thật ra hắn còn chưa nghĩ đến chuyện xa xôi như vậy, nhưng theo lời nàng nói thì cũng không sai, chỉ có đi học mới có thể thay đổi căn nguyên sự nghèo khổ ở trấn này.
Hắn cất bước đi lên phía trước dắt tay Minh Đàn, trầm ấm lặp lại lời nói như đảm bảo chuyện gì đó.
“Sẽ như vậy.”
Ở Đồng Cảng ba ngày, cuối cùng hai người cũng đi về. Minh Đàn từ đầu đến cuối đều nhớ rõ lời nàng đã hứa, đó là cho dù có không chịu đựng nổi thì cũng không kêu khổ chút nào.
Thật ra việc ăn ngủ thì chỉ cần nhịn một chút là qua, ăn ít ngủ ít, cùng lắm chỉ đói khát mệt mỏi tí thôi, Minh Đàn không chịu nổi nhất là ba ngày rồi không được tắm gội.
Ngày thứ ba, nàng đã không dám lại gần Giang Tự nữa, sợ phu quân ngửi được mùi gì không nên ngửi, từ đây về sau không bao giờ nhớ tới tiểu tiên nữ thơm tho xinh đẹp của ngày xưa nữa.
Giang Tự không hiểu nàng ra vẻ cái gì, khi rời khỏi Đồng Cảng ngồi chung một con ngựa với hắn, bỗng nhiên nàng bảo không ngồi trước nữa.
Hắn hỏi mãi nàng mới bất đắc dĩ nhỏ giọng nói: “Ba ngày rồi thiếp chưa tắm gội, cũng không biết trên người có mùi gì không.”
“Bổn vương cũng ba ngày chưa tắm gội, muốn hôi thì cũng là cùng nhau hôi.” Giang Tự không để bụng.
“Sao giống nhau được, chàng là đàn ông, người ta vẫn nói đồ đàn ông thối, nhưng chẳng có ai nói phụ nữ hôi cả, ai muốn hôi với chàng!” Minh Đàn không thèm nghĩ mà phản bác luôn.
“……”
Yên lặng một lúc lâu, Giang Tự đột nhiên nói: “Lên ngựa đi, đưa nàng đi tắm.”
“……?”
“Tối nay không kịp tới trấn mà nhỉ?” Minh Đàn do dự.
Đường ở Đồng Cảng tệ hại như vậy, cũng không có cách nào phóng ngựa chạy như bay, một đêm ở tạm dưới chân núi, cả đời này nàng không quên được.
“Không tới kịp, đưa nàng đi suối nước nóng tắm gội.”
