Chương 80: Cổ văn quan chỉ
Thời kì Vạn Lịch, triều chính hủ bại, xã hội mâu thuẫn nặng nề. Khắc bản 《 Phần Thư (đốt sách) 》 (Lý Chí) bao hàm lượng lớn tư tưởng dị đoan, đặt nền tảng trào lưu tư tưởng văn học chủ nghĩa lãng mạn.
Sau đó, Công An Tam Viên* ngang trời xuất thế, văn học thông tục cũng trăm hoa đua nở, mở ra văn chương đặc sắc nhất văn học đời Minh.
* chỉ 3 anh em nhà viết văn thời kỳ cuối nhà Minh, là Viên Tông Đạo, Viên Hoành Đạo, Viên Trung Đạo
Lúc đó văn học lưu hành có ba loại: Văn học Công An phái, tiểu thuyết tình sắc, văn học châm chọc.
Lượng lớn tiểu hoàng văn* đời Minh, phần nhiều sản xuất ở thời kì này.
* văn chương chứa các yếu tố tình cảm, tình dục...
Công An Tam Viên đã chết hai người, chỉ còn mỗi Viên Trung Đạo, đột nhiên tự mình phủ định cùng sửa đổi lại. Hắn vứt bỏ chủ nghĩa phục cổ trở về con đường (chân tình thực tính), nghiêm trọng ngả về phía phái phục cổ (vĩ lệ hư kiểu), trào lưu tư tưởng văn học chủ nghĩa lãng mạn dừng lại.
Vì thế, thúc đẩy ra Cánh Lăng phái.
Nhưng Cánh Lăng phái vừa hấp thụ tính linh chủ nghĩa của Công An phái, vừa cường điệu thể tài pháp luật thơ ca cổ điển.
Giữa hai thứ rất khó tiến hành điều hòa, dẫn tới thơ ca cuối đời Minh tràn ngập u tình quỷ thú, gắng đạt tới tối nghĩa quỷ quyệt, quái tự hiểm vận, đã hoàn toàn đi vào tà đạo.
Văn chương cũng là như thế, các sĩ tử thích nghiên cứu cổ văn Tần Hán, lại không hấp thụ tinh hoa cổ văn Tần Hán. Ngược lại ham thích tối nghĩa quỷ quyệt, đặc biệt thích dùng chữ lạ.
Sùng Trinh năm đầu, thời kì giáp hạt, thuộc về niên đại văn khí Đại Minh khó khăn nhất!
...
Thuyền dừng ở trấn Thạch Đường, Phí Ánh Hoàn tay cầm 《 chép văn Đường Tống bát đại gia 》 , đã mất đi hứng thú thăm bạn, chỉ muốn ở lại trên thuyền tiếp tục đọc văn chương.
“Thiếu gia, đến rồi.” Ngụy Kiếm Hùng nhắc nhở.
Phí Ánh Hoàn chỉ đành cầm sách đi, hồi tưởng lại nét thú vị thật sự của cổ văn, cả đầu óc “Sáng nghe đạo, chiều chết cũng cam lòng” .
Triệu Hãn theo ở sau người, giờ phút này trợn mắt há hốc mồm, nghĩ: Huyện Duyên Sơn rốt cuộc có bao nhiêu trấn siêu cấp lớn?
Trấn Thạch Đường, trung tâm nghề làm giấy lớn nhất cả nước đời Minh!
Chỉ một trấn này, hàng năm làm hơn 1000 vạn tờ giấy, trong đó hơn 30 vạn tờ giấy tấu là cống phẩm, chuyên môn làm giấy cho quan viên triều đình dùng làm tấu chương.
Công nhân làm giấy trên trấn đã hơn vạn, mà lúc này toàn bộ huyện Duyên Sơn, dân cư có hộ tịch cũng chỉ có hơn một vạn.
Tới tòa nhà lớn xa hoa ngoài trấn, sau khi đưa danh thiếp, người sai vặt lập tức dẫn bọn họ đi phòng tiếp khách.
“Đại Chiêu huynh, trận gió nào thổi ngươi tới?” Phí Triệu Giáp đi ra khỏi sân nghênh đón.
Phí Ánh Hoàn nói: “Khuyển tử thi trẻ con, thuận tiện đến chỗ ngươi đi lại một chút.”
Phí Triệu Giáp là tộc huynh đệ của Phí Ánh Hoàn, cũng không xuất thân Hoành Lâm chủ tông, chữ bối phận* của hai chi cũng không giống nhau.
* bên TQ, thường cùng 1 thế hệ đều sẽ để tên đệm giống nhau
Thạch Đường Phí thị cũng rất có thực lực, chủ yếu kinh doanh nghề làm giấy, trong nhà Phí Triệu Giáp nuôi hơn một ngàn công nhân làm giấy.
Hàn huyên hai câu, Phí Ánh Hoàn sốt ruột không chờ được nói: “Hiền đệ tạm xem sách này.”
Phí Triệu Giáp cũng rất có tài danh, đáng tiếc chỉ là tú tài. Hắn xem xem mặt bìa, liền lắc đầu nói: “Quyển sách này ta từng xem, đối với khoa cử văn chương không có gì giúp đỡ.”
Phí Ánh Hoàn nghĩ nghĩ, gật đầu nói: “Quả thật như thế.”
Khoa cử phát triển đến cuối đời Minh, từng câu của tứ thư ngũ kinh đều từng bị lặp lại kiểm tra nhiều lần, căn bản không có khả năng lại viết ra thứ mới.
Vậy chỉ có thể một mặt cầu quái, càng quái thì càng có thể hấp dẫn quan chấm bài thi.
Có thể sử dụng chữ lạ, thì kiên quyết không viết chữ thường dùng.
Một chữ có nhiều loại cách viết, vậy thì chuyên chọn phức tạp để viết.
Mà Đường Tống bát đại gia, đều chân tình thực tính, dùng từ đặt câu tương đối trắng ra. Loại văn phong này rất khó bắt chước, nếu không có bản lĩnh thâm hậu, nếu không có lịch duyệt phong phú, thì dễ dàng viết bình thường thô thiển.
Khoa cử văn chương, sợ nhất bình thường, đến cuối đời Minh, các sĩ tử dứt khoát không đọc bát đại gia.
Nói đúng ra, Đường Tống bát đại gia, bị khoa cử đào thải...
Đột nhiên, Phí Ánh Hoàn lại lắc đầu nói: “Thi hương như thế, thi hội thì không hẳn vậy.”
“Có lẽ thế.” Phí Triệu Giáp cười khổ, “Ta thi hương cũng chưa qua, không dám bắt chước bát đại gia.”
Nguyên bộ lưu trình khoa cử, thi hương có thể xưng khó nhất, đặc biệt Chiết Giang, Giang Tây khó càng thêm khó!
Sĩ tử Chiết Giang, Giang Tây, nếu không có tài học vô cùng cao minh, lấy văn phong bát đại gia đi thi hương, vậy không thể nghi ngờ chính là tự tìm đường chết.
Thi hội cả nước thì khác, không cần cố ý cầu quái lạ cầu mới mẻ, có thể mang đạo lý giải nghĩa chính là văn chương tốt.
Phí Ánh Hoàn đứng khoanh tay: “Ta nên tiềm tu bát đại gia, hai năm sau lại đi kinh thành dự thi!”
“Chúc ngài tên đề bảng vàng.” Phí Triệu Giáp chắp tay cười nói.
...
Lại nói Từ Dĩnh ra khỏi trường thi, đã là buổi chiều.
Phùng tri huyện lúc ấy không có mặt, sư gia đối với Từ Dĩnh ưu ái có thừa, nhưng không thể làm chủ trúng tuyển, chỉ nói nhất định hỗ trợ đề cử.
Hẳn là thi qua, thi huyện cũng không khó, tuyển chọn cũng không có tác dụng gì, thật sự khó là thi phủ cùng thi đạo (tức thi viện).
Thi phủ thông qua có thể làm đồng sinh.
Thi đạo thông qua có thể làm tú tài.
Từ Dĩnh ở ngoài trường thi, tìm không thấy đám bạn nhỏ của mình, liền theo sông Duyên Sơn đi đường về nhà, nhắm chừng phải đi đến nửa đêm mới có thể đến.
Vừa đi, vừa nhớ lại văn chương, Từ Dĩnh càng nghĩ càng hưng phấn.
Hắn phá đề “Tử viết” là: Lời thánh nhân, thiên thu giáo hóa, quân tử lấy tu thân trị quốc bình thiên hạ.
Sư gia xem xong, vui sướng hỏi: “Vỡ lòng mấy năm rồi?”
Từ Dĩnh thành thật trả lời: “Tiểu tử nhà, vỡ lòng khá muộn, chỉ hai năm mà thôi, 《 Mạnh Tử 》 chưa học xong. May mà vận khí tốt, hai đề hôm nay đều ra từ 《 Luận Ngữ 》 .”
“Biết chữ chỉ hai năm, có thể làm ra văn chương bực này?” Sư gia càng thêm kinh ngạc.
Từ Dĩnh vừa tự hào vừa ngượng ngùng, trả lời nói: “Gia mẫu biết một ít chữ, trước khi vỡ lòng, ta đã có thể viết hơn hai trăm chữ.”
Sư gia thấy Từ Dĩnh ăn mặc mộc mạc, không khỏi nhớ tới thơ ấu của mình, khen ngợi cổ vũ: “Đọc sách cho tốt, chớ cô phụ lệnh đường kỳ vọng. Lấy trí tuệ tài trí của ngươi, ngày khác nhất định có thể đăng các bái tướng.”
“Tiên sinh quá khen rồi.” Trong lòng Từ Dĩnh như ăn mật.
